Mobbinge Maruz Kalıyorsanız Ne Yapmalısınız?

Günümüzün iş dünyasının en önemli sorunlarından bir tanesi mobbing. Çalışanların üzerinde oldukça ciddi fiziki ve psikolojik hasarlara yol açabilen mobbing, ekonomik krizle birlikte sürekli yaygınlaşıyor. Mobbinge maruz kalmanız durumunda tereddüt etmeden yapmanız gerekenleri sizler için kaleme aldık.

Mobbing nedir?

Mobbing kelimesinin kökeni etimolojik olarak Latince'ye dayanıyor. Daha sonra, İngilizce'ye "sorun çıkaran, etrafına toplanan, azarlayan, sıkıntı veren insan topluluğu, çete veya kalabalık" anlamına gelen "mob" olarak yerleşmiştir. "Mobbing" kelimesi ise yetmişli yıllarda ilk defa etoloji uzmanı Konrad Lorenz tarafından kullanılmıştır. Kendisi bu terimi, aynı türden oluşan bir toplulukta, bir üyelerini dışlamak amacıyla bireylerin agresif davranışlarda bulunmalarını ifade etmek için kullanmıştır.

Günümüzde mobbing "İşyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünüdür" bu şekilde tanımlanıyor. Bununla birlikte, duygusal bir saldırı niteliğinde olan mobbing, Türkçe dilinde "yıldırma", "bezdirme" veya "psikolojik taciz" olarak da dile getirilmektedir.

Mobbingin nedenleri

Mobbinge maruz kalan çalışanların çoğu zaman en başarılı, becerikli, yetkin, yaratıcı ve etik kişiler olduğu görülüyor. Başarı ve niteliklerinizle, diğer çalışanlar tarafından kendi iş ve pozisyonlarına bir tehdit olarak görünmeniz, sizi işinizden ve hayatınızdan soğutturmak, hevesinizi, odaklanmanızı, motivasyonunuzu kırmak için bazı eylemlerde bulunmalarına neden olabilir.

Bazı araştırmalar, artan işsizlik oranının işverenin ve yöneticilerin gözünde çalışanın değersizleşmesi algısına yol açtığını gösteriyor. Ayrıca, mobbing uygulanan iş yerlerinin çoğu zaman sağlam bir temel organizasyona sahip olmadıklarını ortaya çıkarmıştır.

Dolayısıyla, bazı durumlarda mobbinge maruz bırakan kişilerin aslında bir düzen, bir disiplin getirip üretkenliği, verimliliği maksimize etme amacında oldukları tespit edilmiştir.

Elbette, bir çalışanın böylesi bir psikolojik tacize maruz kalmasının hiçbir geçerli sebebi olamaz; ancak mobbing uygulayanların aklından geçenleri ve yaptıklarını nasıl meşrulaştırdıklarını merak edebileceğinizi düşünerek bu hususu sizler için araştırdık.

Mobbinge uğradığınızı nasıl anlarsınız?

İş yerinizde yaşadığınız ve sizi günden güne üzen, moralinizi ve iş kalitenizi düşüren olayların giderek çoğaldığını mı hissediyorsunuz? Mobbingin birçok çeşidi vardır. Çoğu zaman suçu sistematik olarak kendinizde ararsınız. Bu durum genel olarak mobbing olarak nitelendiriliyor. Örneğin, görevlerinizi yerine getirmeniz zorlaştırılıyorsa, sizden daha az yetkin kişilerin size yetersiz olduğunuzu düşündürüyorsa, işinizle alakasız görevler size veriliyorsa, işiniz sabote ediliyorsa, siz konuşurken sürekli sözünüz kesiliyorsa, yok sayılıyorsanız, görmezden geliniyorsanız, hakkınızda yanlış söylentiler, dedikodular çıkarılıyorsa, statünüz küçümseniyorsa, sürekli olumsuz bir şekilde eleştiriliyorsanız muhtemelen mobbinge uğruyorsunuzdur.

Hukuki açıdan haklarınız bulunuyor

Yargıtayın 9. Hukuk Dairesi 2016/8155 sayılı kararında mobbing suçlamasının kabul edilebilmesi için bazı kriterler belirlemiştir. Bunlar, "işçiye karşı taciz psikolojik olmalı, işçinin özgüvenini ve özsaygısını kaybettirmeli, sistematik olarak tekrarlanmalı, uzun bir zamandan beri devam ediyor olmalı, işçinin buna karşı silahı olmamalı, olsa bile kullanamamalıdır" şeklinde sıralanıyor.

Dolayısıyla, mobbinge maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, buna ilişkin elle tutulur, duyulur, net deliler toplamaya başlamanızı öneririz. Bunun ne kadar zor olduğunu tahmin edilebilir olsa da en ufak bir kanıt bile hukuken çok faydalı olabilir. Örneğin, e-mailler, belgeler, videolar, şahitler bulmaya ve biriktirmeye gayret edin. Ayrıca, bu delillere, mobbinge maruz kaldığınız için kullandığınız bazı ilaçlar ve tarihli faturaları eklenebilir. Daha detaylı bilgi almak, danışmak veya şikayette bulunmak ve haklarınızı detaylıca öğrenmek için için, 7/24 açık olan ALO 170 hattını aramanızı tavsiye ederiz.

Mobbinge karşı mücadele eden kuruluşlar

Son olarak, mobbing vakalarının artmasıyla birlikte, mobbinge karşı mücadele eden ve danışabileceğiniz Mobbing ile Mücadele Derneği'nden söz etmek istiyoruz. Bu dernek, "çalışma barışının korunması, onurlu çalışma hakkının gözetilmesi, deneyimli birikimli insan kaynağımızın doğru kullanılması, heba edilmemesi pozitif işyeri ortamlarının oluşturulması için; mobbing ile mücadele etmek amacıyla" 2010 yılında kuruldu. Mobbinge karşı ciddi adımlar atan bu dernek, ülkemizde bu alanda kurulan ilk dernek olması açısından oldukça önemli ve değerlidir.