Kıdem Tazminatı Alma Şartları Nelerdir?

Kıdem tazminatı işveren tarafından işçiye şirkette çalışmış olduğu her yıla karşılık toplu olarak ödediği paradır. Kıdem tazminatı almanın başlıca koşulu ise işçinin işine son verilmesi ya da haklı bir nedenle işçinin işten ayrılmasıdır. İşçinin hak kazandığı kıdem tazminatı hesaplanırken esas olarak iş sözleşme şartları ve çalışma süresi dikkate alınır.

İşçinin Kıdem Tazminatı Almasının Şartları

Kıdem tazminatı alma şartları arasında işçinin işyerinde en az bir sene boyunca çalışmış olması, işyerinden kendi isteği ile ayrılmaması ve işveren tarafından işine son verilmesi durumunda kusurlu olmaması yer alır. İşçi kendi isteği ile işten ayrılmışsa ve haklı bir neden (emeklilik, evlilik, sağlık gibi) sunuyorsa kıdem tazminatı alma imkanı doğar.

Kıdem Tazminatı Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Kıdem tazminatı zamanaşımı süresi 5 yıldır. Süre iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren başlar.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşine son verilen ya da iş sözleşmesini haklı bir nedenle fesheden işçinin alacağı kıdem tazminatı miktarı aşağıdaki formüle göre hesaplanır. “Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?” diye merak ediyorsanız formülden yararlanabilirsiniz:

Kıdem tazminatı 2023 hesaplama= Çalışılan yıl sayısı x günlük brüt maaş (son alınan maaş miktarı) x 30- damga vergisi

Yukarıdaki formül genel olarak “Kıdem tazminatı neye göre hesaplanır?” sorusuna yanıt verse de bazı durumlarda istisnalar söz konusudur. Örneğin çok yüksek maaş alan çalışanlar için yıl bazında tavan tazminat miktarı belirlenir. Kıdem tazminatı tavanı 01 Ocak-30 Haziran 2023 dönemi için 19,982,83 TL’dir.

Eleman.net Tazminat hesaplama robotu ile hak ettiğiniz tazminat tutarını net veya brüt maaşınıza göre ayrıntılı olarak hesaplayın. Hesaplama yöntemi hakkında detaylı bilgi edinin.

İşçi Hangi Hallerde Kıdem Tazminatına Hak Kazanır?

“Kıdem tazminatı nasıl alınır?” sorusunun yanıtı işçiler kadar işverenleri de ilgilendirmektedir. Temelde işçiler aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi halinde kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar:

Sağlık Sebebiyle Fesih Halinde Kıdem Tazminatı Hakkı

İş Kanunu’na göre işçi haklı bir nedene dayanarak işi bırakırsa ve bulunduğu işyerinde en az 1 yıl boyunca çalışmışsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Alacakların Ödenmemesi Nedeniyle Fesih Halinde Kıdem Tazminatı

İşçinin alacaklarının işveren tarafından ödenmemesi haklı fesih nedenleri arasındadır. Bundan dolayı işçi alacakların ödenmemesini neden olarak gösterip istifa ederse kıdem tazminatı alabilir.

İşverenin İşçi Aleyhine Suç İşlemesi Halinde Kıdem Tazminatı

İşveren işçi aleyhine suç işlemişse (cinsel taciz, hırsızlık gibi) çalışan kıdem tazminatı talep ederek işten ayrılma yolunu tercih edebilir. İşçi aleyhine suç işlemek haklı bir fesih nedenidir.

Askerlik Hizmeti Halinde Kıdem Tazminatı Hakkı

İş Kanunu’nun 14.maddesinde açıklandığı üzere işçi askerlik hizmetinden ötürü işten ayrılırsa ve bulunduğu yerde en az 1 yıl çalışmışsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

İş Koşullarında Esaslı Değişiklik Nedeniyle Haklı Fesih

4857 sayılı İş Kanunu’nun 22.maddesi doğrultusunda işçi iş koşullarındaki esaslı bir değişiklik nedeniyle haklı fesih hakkını kullanarak kıdem tazminatı alabilir. İşçinin yazılı rızası alınmamışsa işveren kıdem tazminatı ödemek durumundadır.

İşçinin Emekliliği Halinde Kıdem Tazminatı

İş Kanunu’nun 14.maddesinde emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışana kıdem tazminat hakkı doğduğu açıkça belirtilmektedir. Buna göre işçi yaşlılık, toptan ödeme sebebiyle aylık bağlanması ya da malullük gibi nedenlerle işten ayrılırsa kıdem tazminatından yararlanabilir.

Kadın İşçinin Evliliği Halinde Kıdem Tazminatı

İş Kanunu kapsamında yalnızca kadın işçiler için sunulan bir haklı fesih nedeni de evliliktir. Kadın işçi nikah tarihinden sonra 1 yıllık süre içinde istifa ederse kıdem tazminatı talep edebilir.

Sendika Yöneticiliği Halinde Kıdem Tazminatı

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 23.maddesine göre sendika yönetimine seçilen işçiye kıdem tazminat hakkı tanınmıştır. İşçi bu durumda görevini askıya alabilir veya iş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatı kazanabilir. İş sözleşmesinin askıya alındığı durumlarda işçinin sendika görevi sona erer ve işveren bir ay içinde işçiyi talebi üzerine eski işine uygun pozisyona yerleştirmezse kıdem tazminatı yükümlülüğü doğar.

İşçinin Ölümü Halinde Kıdem Tazminatı

İş sözleşmesi işçinin ölümü nedeniyle sona ererse yasal mirasçılarına kıdem tazminatı hakkı doğar. Mirasçıların tazminat alabilmesi için işçinin bulunduğu yerde en az 1 yıl çalışmış olması gerekir. Tazminat yalnızca ölen işçinin kanuni mirasçılarına ödenir.

İşçi Hangi Hallerde Kıdem Tazminatı Alamaz?

İşçi haklı bir sebebe dayanmaksızın kendi isteğiyle işten ayrılmışsa kıdem tazminatı alamaz. Aynı zamanda işveren işçinin suç işlemesi, etik-ahlaki-iyi niyet kurallarına uygun davranmaması, iş güvenliğini tehlikeye atması, başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması, işyerindeki görevlerini yerine getirmemesi, mazeretsiz-izinsiz olarak işe gelmemesi, gerçeğe aykırı bilgiler vermesi, doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshederse işçi kıdem tazminatı alamaz.

Bu da İlginizi Çekebilir: Süt İzni Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Emeklilik Nedeniyle Kıdem Tazminatına Hak Kazanma

İşçi belirlenen sigortalı çalışma süresini doldurmuşsa kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilir. Kıdem tazminatının koşulları ise işçinin hangi yıllarda işe sigortalı olarak başladığına göre değişir. Buna göre:

• 1999 yılı öncesinde işe sigortalı olarak başlayanlar 3600 gün
• 1999-2008 yılları arasında işe sigortalı başlayanlar 4500 gün
• 1 Mayıs 2008 sonrası sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar içinse 5400 gün prim ödemelidir. Ayrıca 25 yıllık sigortalı olma koşulu da bulunur.

İşçi emeklilik nedeniyle işten ayrılacaksa SGK’dan kıdem tazminatı almaya hak kazandığına dair belge sunmalıdır.

Kıdem Tazminatı Şartları İspat Yükü

İşçi haklı bir nedenle işten ayrılıp kıdem tazminatı almak istiyorsa gerekçesini ispatla yükümlüdür.

İşyeri Devri Halinde Kıdem Tazminatından Sorumluluk

İşyeri devrinin üzerinden 2 yıldan fazla süre geçmiş olsa da işçinin kıdem tazminatı alacağından hem devreden hem devralan işveren birlikte sorumludur. Yani işçi her ikisine de kıdem tazminatı talebinde bulunabilir.

Ahlak ve İyi Niyet, Doğruluk ve Bağlılık Kuralının İhlalinde Kıdem Tazminatı

İşveren tarafından ahlak ve iyi niyet, doğruluk ve bağlılık kurallarına aykırı davranışlarda bulunulmuşsa işçi kıdem tazminatı alarak istifa edebilir. Küfür, sözlü taciz, mobbing, gerçek olmayan bilgi vermek, suça teşvik etmek, gözdağı vermek, işçinin aile üyelerine karşı olumsuz tavırlarda bulunmak gibi durumlar bu kapsamda değerlendirilebilir. Söz konusu ihlali işçi gerçekleştirirse işveren kıdem tazminatı ödemeden iş sözleşmesini haklı olarak feshedebilir.