CAATSA Yaptırımları Nedir?

Son yıllarda sıkça gündeme gelen CAATSA yaptırımları, özellikle ülkemizin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasıyla birlikte daha çok konuşulmaya başlandı. Peki, CAATSA nedir, hangi ülkeleri kapsar ve ne tür yaptırımlar öngörür?

CAATSA Nedir?

CAATSA, İngilizce adıyla Countering America's Adversaries Through Sanctions Act, Türkçesiyle ise “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası” anlamına gelir. 2 Ağustos 2017’de yürürlüğe giren bu yasa, ABD’nin ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğunu düşündüğü İran, Kuzey Kore ve Rusya gibi ülkelere karşı yaptırımlar getirmeyi hedefler.

Yasanın temel amacı, bu ülkelerin askeri ve istihbarat faaliyetlerini sınırlamak, ABD’nin çıkarlarını tehdit eden hamleleri caydırmak ve ABD ile müttefiklerinin güvenliğini korumaktır.

Türkiye’ye Neden CAATSA Yaptırımları Uygulandı?

ABD, Aralık 2020’de Türkiye’ye CAATSA kapsamında yaptırım uygulamaya başladı. Bunun sebebi, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasıydı. Yasanın 231. maddesi, Rusya’nın savunma veya istihbarat sektörleriyle “önemli düzeyde iş birliği yapan” ülke, kurum veya kişilere yaptırım uygulanmasını öngörüyor. Türkiye’ye yönelik yaptırımların hukuki dayanağı da bu maddeye dayanıyor.

CAATSA Yaptırımları Nedir?

Yasanın 235. maddesi, yaptırımların kapsamını belirler. ABD Başkanı, belirlenen 12 yaptırım kaleminden en az 5’ini seçmek zorundadır. Bu yaptırımlar arasında şunlar yer alıyor:

• İhracat ve ithalat bankası desteğinin kesilmesi
• Mal ve teknoloji ihracatına lisans verilmemesi
• ABD mali kuruluşlarından kredi sağlanamaması
• Uluslararası mali kuruluşlardan kredi alınamaması
• Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması
• ABD’de gayrimenkul sahibi olma yasağı
• ABD’ye giriş yasağı
• ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamındaki kişi ve kurumlarla finansal işlem yapmasının engellenmesi

Bu maddeler, yaptırım uygulanan ülke veya kurumların ekonomik ve diplomatik ilişkilerini ciddi şekilde sınırlandırıyor.

CAATSA Hangi Ülkelerde Var?

CAATSA yalnızca Türkiye’ye değil, farklı ülkelere de uygulanıyor. ABD, bu yasa çerçevesinde şu ülkelere karşı yaptırımlar getirdi:

• İran
• Kuzey Kore
• Rusya
• Türkiye

Örneğin, Eylül 2018’de Çin’in askeri bir kurumuna da Rusya’dan silah alımı nedeniyle CAATSA kapsamında yaptırım uygulanmıştı. Bu durum, yasanın yalnızca devletleri değil, kurum ve şirketleri de hedef alabildiğini gösteriyor.

CAATSA yaptırımları, ABD’nin dış politika araçlarından biri olarak dikkat çekiyor. Özellikle Türkiye’nin S-400 alımıyla birlikte ülkemizin gündemine oturan bu yaptırımlar, uluslararası ilişkilerdeki dengeleri de etkiliyor. ABD yönetimi, yasada yer alan maddeler doğrultusunda esneklik gösterebilirken, yaptırımların kaldırılması da siyasi ve diplomatik görüşmelere bağlı olarak şekilleniyor.