İş Kazası ve Meslek Hastalığı Rapor Ücretlerinde Değişiklik

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK),geçici iş göremezlik ödeneği hesaplama sisteminde önemli bir değişikliğe gitti. 2021 yılında hastalık ve doğum izni nedeniyle ödenen rapor ücretleri için üç aylık ortalama brüt ücret yerine son 12 aylık ortalama brüt ücretin dikkate alınmasına karar verilmişti. Ancak iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında bu değişiklik uygulanmamış, üç aylık ortalama sistemine devam edilmişti. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal kararı sonrasında iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında da 12 aylık ortalama brüt ücret uygulamasına geçildi. Bu değişiklik 21 Aralık 2024 itibarıyla yürürlüğe girdi.

Yeni Uygulamanın Etkileri

Bu düzenlemeyle birlikte iş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan sigortalılar, geçmişe kıyasla daha düşük rapor parası alacaklar. Bunun sebebi, özellikle enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde maaş artışlarının genellikle son altı ayda daha fazla olmasıdır. Son üç aylık maaş üzerinden yapılan hesaplamada, çalışanların en güncel maaşları dikkate alınırken, 12 aylık ortalama hesaplamaya geçtiğinde daha düşük seviyedeki eski maaşlar da hesaba katılmaktadır. Bu durum, rapor parasının düşmesine yol açmaktadır.

Asgari Ücretliler Değişiklikten Etkilenmiyor

Asgari ücretle çalışanlar için bu değişikliğin bir etkisi bulunmuyor. Çünkü SGK kurallarına göre rapor parasına esas günlük kazanç, bir günlük asgari ücretin altına düşemiyor. Bu nedenle asgari ücretliler, her durumda son belirlenen asgari ücrete göre rapor ödemesi alıyor.

Örnek Hesaplama ile Değişikliğin Etkisi

Daha net bir anlayış sağlamak adına bir örnek ele alalım:

• Bir çalışan, 12 Şubat 2025 tarihinde doğum iznine ayrılmış olsun.
• Brüt maaşı Ocak 2025’te 50.000 TL, Temmuz – Aralık 2024’te 40.000 TL, Şubat – Haziran 2024’te ise 30.000 TL olarak belirlenmiş olsun.
• Önceki uygulamaya göre, son üç aylık brüt ücret dikkate alınarak günlük 962,96 TL’den 107.952 TL rapor parası alması gerekiyordu.
• Yeni uygulamada, son 12 aylık ortalama maaş hesaplanarak günlük ödeme 814,81 TL’ye düşmüş ve toplamda 91.259 TL ödenmiştir.
• Sonuç olarak, bu çalışan 16.692 TL daha az rapor parası almıştır.

Bu da ilginizi çekebilir:Konkordato Nedir? Konkordato İlan İşyerinde Neler Olur?

Anayasa Mahkemesi Kararı ve Kanuni Değişiklik

Anayasa Mahkemesi, iş kazası ve meslek hastalığı geçirenlere verilen geçici iş göremezlik ödeneği ile hastalık ve doğum izni için verilen ödenekler arasındaki farklı hesaplama yöntemini eşitlik ilkesine aykırı bularak iptal etti. Bu iptal kararının ardından kanunda değişiklik yapılarak iş kazası ve meslek hastalığında da son üç ay yerine son 12 aylık brüt ücret ortalaması dikkate alınmaya başlandı.

Sürekli İş Göremezlik Geliri Aynı Kaldı

Sürekli iş göremezlik gelirinde ise herhangi bir değişiklik yapılmadı. Bu gelir, iş gücü kaybı %10 ve üzerinde olan sigortalılara bağlanıyor ve hesaplama yöntemi değişmediği için bu konuda herhangi bir kayıp yaşanmayacak. Sürekli tam iş göremezlik geliri, sigortalının son üç aylık ortalama brüt ücretinin %70’i üzerinden hesaplanmaya devam edecek.

21 Aralık 2024’ten itibaren yürürlüğe giren bu değişiklik, iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle rapor alan sigortalıların ödenecek rapor parasında düşüşe neden olacak. Çalışanlar için maddi kayıplara yol açan bu düzenleme, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde daha belirgin bir etkiye sahip olacak. Asgari ücretli çalışanlar bu değişiklikten etkilenmezken, asgari ücretin üzerinde maaş alan sigortalılar için geçici iş göremezlik ödeneğinde kayıplar yaşanacak