Ev Hapsi Şartları Nelerdir? Kimlere Verilir?

Ev hapsi, diğer adıyla konutu terk etmeme tedbiri, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109. maddesinde yer alan adli kontrol tedbirlerinden biridir. Özellikle tutuklamaya alternatif bir koruma önlemi olarak uygulanan bu yöntem, kişinin konutunda kalmasını zorunlu kılar. Peki ev hapsi kimlere verilir, ev hapsi nasıl uygulanır, ev hapsinin ihlali ne gibi sonuçlar doğurur, gibi sorulara yanıt vererek ev hapsi hakkında kapsamlı bir rehber sunacağız.

Ev Hapsi Nedir?

Ev hapsi, adli merciler tarafından suç şüphesi altındaki kişi hakkında uygulanan, şüpheli ya da sanığın belirlenen konutu izin almadan terk etmesini yasaklayan bir adli kontrol tedbiridir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109/3-j maddesine göre, kişinin belirlenen adresinde gözetim altında tutulması esasına dayanır.

Bu tedbirin amacı; kişinin kaçmasının, delilleri yok etmesinin, tanıkları etkilemesinin ya da adaleti sekteye uğratacak başka davranışlar sergilemesinin önüne geçmektir.

Ev Hapsi Kararını Kim Verir?

Ev hapsi kararını, soruşturma aşamasında sulh ceza hâkimi, kovuşturma aşamasında ise mahkeme verir. Karar, Cumhuriyet savcısının talebi üzerine veya re’sen alınabilir. Ev hapsine ilişkin tedbirin kaldırılması veya değiştirilmesi de yine hâkim veya mahkeme kararıyla mümkündür.

Ev Hapsi Şartları Nelerdir?

Ev hapsi kararının verilebilmesi için bazı koşulların varlığı aranır:

• Şüpheli veya sanığın, kaçma ihtimalinin bulunması,
• Delilleri karartma tehlikesinin mevcut olması,
• Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı kurma ihtimalinin varlığı,
• Tutuklama yerine daha hafif bir tedbir uygulanabilirliğinin mümkün olması.

Bu koşulların somut olayda geçerli olması durumunda, tutuklama gibi daha ağır bir yaptırıma başvurulmadan ev hapsi uygulanabilir. Çünkü CMK’ya göre asıl olan adli kontrol, istisna olan ise tutuklamadır.

Ev Hapsi Nasıl Uygulanır?

Ev hapsi uygulaması, çoğu zaman elektronik kelepçe takılmasıyla denetlenir. Bu kelepçe sayesinde şüpheli veya sanığın konut dışına çıkıp çıkmadığı Denetimli Serbestlik Müdürlüğü tarafından sürekli izlenir.

• Konutu terk eden kişi adli kontrol şartını ihlal etmiş sayılır.
• Bu ihlal, tutuklamayı gerektirecek bir sonuç doğurabilir.
• Elektronik takip sistemleri sayesinde ihlaller anlık olarak tespit edilir.

Bu da ilginizi çekebilir: Siber Suç Nedir, Cezası Ne Kadardır? 2025’te Siber Suçların Maliyeti Ne Kadar Oldu?

Ev Hapsi Ne Kadar Sürer?

Ev hapsinin süresi, yargılamanın süresine göre belirlenir. Belirli bir zaman sınırı olmamakla birlikte:

• Tedbir, yargılamanın sonuna kadar devam edebilir.
• Tedbirin süresi boyunca hâkim, durumu periyodik olarak gözden geçirmekle yükümlüdür.
• Şartlar ortadan kalkarsa, tedbir kaldırılabilir.

Ev Hapsi Kimlere Verilir?

Ev hapsi kararı, genellikle aşağıdaki kişiler hakkında verilebilir:

• Kaçma şüphesi taşıyanlar,
• Suç delillerini yok etme veya gizleme tehlikesi olanlar,
• Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı kurma girişiminde bulunanlar,
• Kadınlar, yaşlılar, çocuklar gibi cezaevi koşullarında bulunması sakıncalı olanlar,
• Gebeler veya yeni doğum yapmış kadınlar (CMK 109/4 uyarınca).

Ev Hapsi Hangi Suçlar İçin Uygulanabilir?

Ev hapsi hemen her suç tipi için uygulanabilir ancak genellikle;

• Hırsızlık, dolandırıcılık, tehdit, şantaj gibi kamu düzenine zarar veren suçlar,
• Örgütlü suçlar,
• Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar gibi toplumsal etkisi yüksek olan davalarda tercih edilir.

Ev Hapsinin Cezaya Etkisi Nedir?

Ev hapsinde geçen süre, ileride verilecek hapis cezasından mahsuba tabi tutulabilir. Yani:

• Şüpheli veya sanık, ceza alırsa;
• Ev hapsinde geçirdiği süre, hapis cezasından düşülür.

Bu durum, cezanın infazında önemli bir avantaj sağlar.

Ev Hapsine Aykırılık Durumu

Ev hapsi yükümlülüğü ihlal edilirse;

• Şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir.
• Bu durumda artık kişi, özgürlüğünden tamamen mahrum edilir.
• Denetimli serbestlik yetkilileri, ihlali tespit ettiklerinde derhal savcılığa bilgi verir.

Ev Hapsi Tedbirine İtiraz ve Dilekçe

Ev hapsi kararına karşı, şüpheli veya sanığın avukatı;

• Sulh Ceza Hâkimliği’ne,
• İlgili mahkemeye,
• 7 gün içinde itiraz edebilir.

İtiraz dilekçesinde; tedbirin haksız veya ölçüsüz olduğu, şüpheliye zarar verdiği, başka adli kontrol tedbirleriyle amacına ulaşabileceği yönünde gerekçelere yer verilmelidir.

Ev hapsi, ceza adalet sisteminde özgürlüğü sınırlayan ancak tutuklamadan daha hafif bir koruma tedbiri olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle tutuklamanın ağır sonuçlarını önlemek, kişinin hem özgürlük hem de toplum düzeni açısından denetim altında tutulmasını sağlamak amacı taşır.

Bu tedbir sayesinde:

• Kişinin özgürlüğü tamamen elinden alınmaz,
• Delillerin karartılması, tanıkların etkilenmesi engellenir,
• Kamu güvenliği korunurken kişi hakları da gözetilmiş olur.