KDV Hesaplama ve KDV den Matrah Bulma Nasıl Yapılır?

Katma Değer Vergisi, her ne kadar herkesin ismini bildiği bir vergi türü olsa da KDV hesaplama süreci ve işlemler birçok teknik kavramı anlamayı gerektirir. İşletme sahiplerinin, e-ticarete yeni başlayanların ve alışveriş yapan herkesin KDV’nin nasıl hesaplandığını bilmesi çok daha bilinçli bir satış politikası izlemelerine ve tüketim gerçekleştirmelerine yardımcı olur.

Özellikle işletmeler için bir mal ya da hizmet alımında ödenen KDV hariç fiyat, bir başka ifade ile matrah önemlidir. Yapılan ödeme içerisinde yer alan KDV tutarı mal veya hizmetleri satarken müşteriden tahsil edeceğiniz KDV tutarından düşülür. İçeriğimizde KDV dahil fiyat hesaplama, KDV hariç fiyatı, KDV matrahını belirlenmesi işlemlerine dair tüm merak ettiklerinizi bulabilirsiniz.

KDV Nedir?

KDV Kanunu’na istinaden mal veya hizmetlerin bedeline belirli bir oranda eklenerek, satışı yapan işletme tarafından, mal veya hizmeti satın alanlardan tahsil edilen dolaylı bir vergidir. KDV’nin mükellefi satıcılardır. Ama vergiyi yüklenen, bu vergiyi ödemekle yükümlü olan taraf, söz konusu mal veya hizmeti satın alanlardır. İşletmeler, kendi faaliyetleri esnasında toplamış oldukları KDV tutarından, başka işletmelere ödemiş oldukları KDV’yi mahsup ederek kalan bakiye KDV toplamını bir sonraki ayın en geç 28’inde devlete öderler.

KDV Oranları Nelerdir?

7 Temmuz 2023 tarihli düzenlemeye göre mal ve hizmetlerden alınan KDV oranı %20’dir. İstisna olarak ayrıca belirtilen bazı gıda ürünlerinde, örneğin bulgur, nohut pirinç gibi bakliyat ürünleri ile çay, şeker, su, yağ, et, süt gibi bazı mallarda %1 olarak uygulanır. Yine istisna olarak listelenen tekstil ürünleri, giyim, çanta, bavul gibi ürünler ile tiyatro, sinema, müze, otel gibi kültürel ve sosyal hizmet kalemlerinde ise %10 olarak uygulanır.

Ürün gruplarına göre kalem kalem 2023 yılında uygulanan güncel Katma Değer Vergisi oranları için Katma Değer Kanun mevzuatını inceleyebilirsiniz.

KDV Matrahı Nedir?

Matrah kelimesi, mal veya hizmetin KDV hariç tutarını ifade eder. KDV matrahı, satış faturalarının KDV hariç tutarlarının bir aylık süre içindeki toplamıdır. İşletmeler bu matrah üzerinden vergilendirilirler. Başka bir ifade ile vergiye esas olarak alınan ilgili Katma Değer Vergisi oranıının uygulanacağı tutar şeklinde tanımlayabilirsiniz.

KDV Hesaplama Formülü Nedir?

Matrah + KDV tutarı = KDV dahil fiyatı verir. Bu da Matrah x (1 + KDV Oranı) = KDV Dahil fiyat olarak formüle edilebilir. Bir örnekle açıklamak gerekirse, matrahı yani net fiyatı 1.000 TL olan bir malın ya da hizmetin KDV oranı %20 ise formül şu şekilde işler:

1000 x (1 + 20/100) = 1000 x (120/100) = 1000 x 1,20 = 1.200 TL, KDV dahil satış fiyatı olarak bulunur.

KDV'den Matrah Hesaplama Formülü

KDV dahilden matrah bulma, yani vergi hariç fiyatı bulmak için ise çarpma işleminin tersi olan bölme işlemini uygulamanız gerekir.

KDV Dahil Tutar / (1+KDV Oranı) matrah hesaplama formülünü kullanabilirsiniz.

%10 KDV eklenmiş hali ile KDV dahil 4.950 TL tutarında bir mal ya da hizmetin KDV hariç net fiyatını şu formülle bulabilirsiniz:

4.950 / (1+ 10/100) = 4.950 / ( 110/100) = 4950 / 1,1 = 4.500 TLBu işlemi şöyle okuyabilirsiniz: KDV dahil tutarı 4.950 TL olan bir mal veya hizmetin KDV hariç tutarı 4.500 TL’dir.

Hesap Makinesiyle KDV Matrahı Nasıl Hesaplanır?

Hesap makinesi ile KDV Matrahını hesaplarken, KDV Dahil tutarı yazıp, 1 ve nokta tuşuna (ondalık işlemi) bastıktan sonra KDV oranını tuşlarız. Yani, ürünün KDV Dahil fiyatı 1000 TL ise matrah hesaplama şu şekilde yapılır:

• KDV oranı %10 ise => 1000 / 1,1
• KDV oranı %20 ise => 1000 / 1,2
• KDV oranı %1 ise => 1000 / 1,01

Matrah Artırımı Nedir?

Vergi mükellefleri, mevzuatta düzenleme yapıldığı dönemlerde, matrah artırımı da yapabilirsiniz. Yani kestiğiniz faturaların KDV hariç tutarı üzerinden değil, belirli bir oranda artırılmasını kabul ederek ilave vergi ödemesi yaparsınız. Böylelikle geçmiş yıllara ilişkin olarak vergi denetimlerinden muaf tutulabilirsiniz.

Matrah artırımı her ne kadar vergi denetiminden muaf tutulmak için mükellefin kendi rızası ile daha fazla vergi ödemeyi tercih etmesi ise de bu bazı durumlarda vergi incelemesi yapılmasını önlemez. Eğer mükellef firma, alış ve satışlarında sahte belge ile ilgili düzenlemenin yer aldığı 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesine aykırı bir durum var ise mükellef vergi incelemesine alınır.

Mükellef olarak matrah artırımı yaptığınızda, vergi incelemesi sonucunda re’sen tarhiyat yapılmaz. Yani vergi ve cezaları içeren Vergi ve Ceza İhbarnamesi düzenlenmez. İnceleme sonucunda sahte belge düzenleme ve bilerek sahte belge kullanma suçu işlediği tespit edilirse temsilcisi hakkında Vergi Suçu Raporu düzenlenerek savcılığa sevk edilir. Hakkında, Vergi Kanunlarına muhalefetten Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava açılır.

KDV Matrah Artırımı Hesaplama Tablosu

Geçmiş yıllara dönük KDV matrah artırımı yapmak isteyen işletmelerin defter tutma esaslarına göre bir hesaplama tablosu kullanılır.

Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi özelinde ayrı ayrı olmak üzere, bilanço ve işletme esasına göre defter tutan mükellefler için yıllara göre matrah artırımı hesaplama tablosu şu şekildedir:

• 2016 yılı için %35
• 2017 yılı için %30
• 2018 yılı için %25
• 2019 yılı için %20
• 2020 yılı için %15

Matrah artırımı hesaplamasında işletmenin diğer defter hesaplarından farklı oranlarda vergi matrah artırımı uygulanır. Matrah artırımı konusunda daha detaylı bilgi almak için Mali Müşavirler Odaları Birliği TÜRMOB’un sitesini ziyaret edebilirsiniz.