Müteselsil Sorumluluk Nedir?

Hukuk terimi olan müteselsil sorumluluk kavramı, işletme sahipleri tarafından sıkça merak edilir. Birden fazla borçlunun, alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olması anlamına gelen müteselsil sorumluluk terimiyle, ticari faaliyetlerde yaşanan anlaşmazlıklar sırasında karşılaşmak mümkündür. Müşterek müteselsil sorumluluk kavramları hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için yazımızı okuyabilirsiniz.

Müteselsil Sorumluluk

Müteselsil sorumluluk kavramını, zincirleme borç sorumluluğu olarak tanımlamak mümkündür. Bir olaydan veya satıştan doğan alacak için birden fazla borçlunun, alacaklı kişiye karşı borcun tamamından sorumlu olması, borçlu kişi için müteselsil sorumlu anlamına gelir. Müşterek ve müteselsil sorumluluk kavramları ise sıkça karıştırılır. İki kavram arasındaki en temel fark; müteselsil sorumlunun borcun tamamından, müşterek borçlunun ise tutarın belirli bir kısmından mesul olmasıdır. Müteselsil sorumluluk borçlar kanununda ise; “Birden çok borçludan her biri, alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olmayı kabul ettiğini bildirirse, müteselsil borçluluk doğar.” ibaresiyle tanımlanmıştır.

Türk Borçlar Kanunu’nun 162. Maddesinde belirtilen haller, borç alacak ilişkilerinde müteselsil sorumluluk durumunu ortaya çıkarır. TBK müteselsil sorumluluk açısından, sürecin nasıl işleyeceği hakkında da detaylı bilgiler içerir. İlgili kanun maddesine göre müteselsilen sorumlu kişi, alacaklıya karşı borcun tamamından sorumludur. Ayrıca icra takibi müteselsil sorumluluk halleri de kanunlar çerçevesinde detaylı şekilde belirlenmiştir. Peki ticari hayatta sıkça karşılaşılan iş yeri devrinde müteselsil sorumluluk ile ilgili yanlış ifade hangisidir? Bu konu iş yeri devrinin sözleşme tarihi ve imzalar sonrası geçen sürelere göre değişiklik gösterir. Bu nedenle iş yeri devir sözleşmelerine yönelik müteselsil sorumluluk durumuna ilişkin kısa süreli araştırmalar, ileride oluşabilecek hak kayıplarını önlemeye fayda sağlayabilir.

Müştereken Sorumluluk

Farklı durumlar sonucu ortaya çıkabilen borç alacak ilişkilerinde, borcun belirli bir kısmından sorumlu olma durumu müştereken sorumluluk olarak adlandırılır. Müştereken sorumlulukta, borca ortak olan kişiler eşit paylarla alacaklıya karşı mesuldür. Borç ilişkilerinde kısmen sorumlu tutulma olarak da tanımlanan müştereken sorumluluk da alacaklı kişi taraflardan kendi paylarına düşen ödeme miktarını talep edebilir. Kendi payına düşen miktarı tamamlayan kişilerin ise müştereken sorumluluk halleri sona erer.

Müşterek Borçlu Müteselsil Kefil Nedir?

Müşterek ve müteselsil sorumluluk farkı gibi müteselsil kefil kavramı da ticari hayatına devam eden kişiler tarafından sıkça merak edilir. Borç alacak işlemlerinde zamanında ödenmeyen tutarlar için kanuni takip başlatılır. Bu kanuni takip uygulamasında borçlu kişinin ilgili tutarı ödememesi durumunda, sözleşmede kefil gösterilen kişi hakkında borç takip işlemi uygulanır. Taraflar arası hazırlanan sözleşmede kefalet vererek kefilliği kabul eden kişi, asıl borçluya ait tüm ödeme tutarlarını kabul etmiş sayılır. Borcu, asıl kişi ödemezse kefil olan taraf tüm borçtan sorumlu hale gelir.

Tahsil yasalarına göre uygulanan kanuni takip sürecinde öncelikli olarak asıl borçlu taraf üzerine gidilir. Ancak taraflar arası sözleşmede kefil hakkında “müşterek borçlu müteselsil kefil” ibaresi yazıyorsa, alacaklı tarafa karşı her iki kişide eşit olarak değerlendirilir. Bu durumda alacaklı taraf, asıl kişi yerine kefilden de borcunu ödemesi talebinde bulunabilir. Kefil üzerinde tahsil yasalarının uygulanmasını talep edebilen alacaklı taraf, mal varlığı daha yüksek düzeyde olan kişiyi genellikler seçer.

Müşterek ve müteselsil sorumluluk kavramlarına hakim olmak, borçlanma aşamasında doğru tercihler yapabilmeye yardımcı olabilir. Ayrıca işletme sahipleri, mali müşavir müteselsil sorumluluk hizmetiyle; sözleşme veya farklı anlaşmazlıklara dayalı ticari durumlar hakkında detaylı bilgi sahibi olabilir.

Müteselsil Sorumluluk Doğuran Sebepler Nelerdir?

T.C. Borçlar Kanunu 6. Madde’de müteselsil sorumluluk doğuran sebepler ayrıntılı olarak yazılıdır. Müteselsil sorumluluk doğuran sebepler şu şekildedir:

• Aynı Sebepten Doğan Sorumluluk: Birden fazla kişinin aynı zarara neden olma durumunda ortaya çıkar. Borçlu taraflar alacaklı kişiye karşı asıl sorumlu konumundadır. Farklı Sebeplerden Doğan Sorumluluk: Zarar veren tarafların alacaklı kişiye karşı etkileri zincirleme şekilde devam eder. Borçlu kişiler ayrı ayrı nedenlerle alacaklıya karşı asıl mesul durumunda olur.

Kefil ile Müteselsil Kefil Arasındaki Fark?

Kefil kavramı, borç ilişkisinde ikinci borçlu anlamına gelmektedir. Alacaklı taraf, asıl borçlunun ödeme mesuliyetini yerine getirmemesi halinde kefile karşı yasal işlem başlatabilir. Bu durum için asıl borçlu hakkında açılan kanuni takiplerin olumsuz olarak sonuçlanması gerekir. Müteselsil kefillik durumunda ise alacaklı kişi asıl borçlu yerine kefilden de ödeme talebinde bulunabilir. Müteselsil kefillik durumunun geçerli olduğu sözleşmelerde, ilgili borca karşı kefiller asıl borçlu gibi değerlendirilir.

Müteselsil kefiller, sözleşmede yer alan tüm borca ortak olur. Böylece her iki borçlu kişi veya kişiler, tüm borç tutarına ortak olmaktadır. Buradaki ortaklık kavramını ise borca karşı her bir kişi ayrı ayrı tüm sorumluluğu kabul etmiş olarak düşünmek mümkündür. Müteselsil sorumluluk Yargıtay kararları incelendiğinde de yukarıda anlattığımız kefillik durumuyla ilgili örnekler görmek mümkündür. Müteselsil sorumluluk örnekleri için online araştırma yaparak da eski Yargıtay kararlarına göz atabilirsiniz.