Banka Kredisinin Muhasebeleştirilmesi

Yatırım, ekstra kaynak yaratmak ya da borç ödemek için işletmelerin kullandığı banka kredisi muhasebe kaydı karmaşık olabilir. Yanlış hesaplama ya da işlemenin en çok yapıldığı muhasebe kayıtlarından biridir. Bu içerikte kredi muhasebe kaydı yaparken dikkat edilmesi gerekenler ve kullanılan yöntemleri detaylarıyla bulabilirsiniz.

Kredilerin Muhasebeleştirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Banka kredi muhasebe kaydı tutmadan önce bazı unsurlara dikkat edilmesi işlemin daha doğru olmasına yardım eder. Aşağıdaki hususlara dikkat ederek muhasebenin sorunsuz olması sağlanabilir:

• Krediler alındığı yıl içinde kapanacaksa kısa, yıllar içinde ödenecekse uzun vadeli olarak hesaplanır. banka kredileri muhasebe kodu kısa ve uzun vadeli oluşuna, kalan vade süresine göre seçilir.
• Kısa vadeli banka kredisi ana parası 300, uzun vadeli banka kredisi ana parası 400 kodlu banka kredileri hesap kodu ile takip edilir.
• Hesaplara anapara, faiz, kredi teklif ve değerlendirme ücreti de muhasebeleştirilip eklenir. Sigorta, faiz giderleri muhasebe kaydı 780 finansman giderleri kodu ile yapılır.
• Sigorta, teklif, kredi tahsis ücreti muhasebe kaydı uzun - kısa kredi vade ayrımı olmaksızın aynı hesaba yazılır.
• Banka kredilerinde dönemsellik ilkesi uygulanarak hesap tutulur. Dönem başında vade kısaldığı için kredi hesapları 400 kodundan 300 koduna aktarılır.
• Kredi döviz cinsinden alındıysa hesaba kredinin alış kuru ile kaydedilir. Dönem sonu kapanışı yaparken banka kredileri hesapları değerlemeye tabi olur.
• Kredi kullanılarak alınan sabit kıymet işletmenin aktif hesabına eklendiyse; “ilk dönem finansman maliyeti + varlığın alış maliyeti” şeklinde hesaplanır. İlk yılın ardından tercihe bağlı olarak finansman giderleri hesabından takip edilebilir.
• Borcun ödenmemesinden doğan banka kredi faiz gideri KIST faiz hesaplaması ile eklenir. Bu sırada Vergi Usul Kanunu 285. maddede belirtilen kurallar uygulanır.

Kredilerin Muhasebeleştirilmesinde Kullanılacak Hesaplar

İşletme için banka kredileri muhasebe kaydı tutarken aşağıdaki hesaplar ve kodları kullanılır:

• Bankalar (102): Kredinin aktarıldığı ve ödemesinin yapıldığı banka hesapları
• Gelecek Aylara Ait Giderler (180): Yıl içindeki toplam faiz giderleri
• Gelecek Yıllara Ait Giderler (280): Bir yıldan uzun süreli toplam faiz giderleri
• Kısa Vadeli Banka Kredileri (300): Bir yıldan kısa süreli banka kredisi ana parası
• Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı (303): Vadesi bir yıldan az kalan uzun vadeli krediler ve bir yıl içinde ödenecek ana para
• Uzun Vadeli Banka Kredileri (400): Bir yıldan uzun süreli banka kredisi ana parası
• Gider Tahakkukları (381): Yıl içindeki toplam faiz giderleri, toplam faiz tahakkuku
• Gider Tahakkukları (481): Bir yıldan uzun toplam faiz giderleri, toplam faiz tahakkuku
• Finansman Giderleri (780): Faiz ve BSMV giderleri

Kredilerin Muhasebe Kaydı

Banka kredi kullanımı muhasebe kaydı tutmak için öncelikle geri ödeme şeklinin bilinmesi gerekir. Vade sonunda “anapara + faiz” ödemesi, vade boyunca “anapara + faiz” taksit ödemesi şeklinde olabilir.

Taksitlerin eşit şekilde vade boyunca ödenmesi durumunda bankalar işletmelere bir ödeme planı çıkarır. Bu durumda kredi kullanım muhasebe kaydı tutulurken faiz ve anapara taksitleri ayrı gösterilir. Kredi taksitleri eşit ödeneceği zaman “anüite formülü” ile aylık taksit hesaplaması yapılır. Çoğu durumda banka ödeme planı verdiği için buna gerek kalmaz.

Eşit taksit ödemesi durumunda: X işletmesi ocak ayında %1 faizle 9 ay vade yaptırarak 50.000 TL banka kredisi aldıysa ve ödemeler eşit şekilde yapılacaksa banka kredisi muhasebe kaydı örneği şu şekildir:

• İlk ay faiz tutarı: 50.000 x 0,01= 500 TL
• İlk ay ana para tutarı: 5.837-500= 5.337 TL
• İlk ay sonu bakiye: 50.000-5.337=44.663 TL

Not: Kalan aylar için faiz hesabı kalan bakiye üzerinden hesaplanır.

Muhasebeleştirme:

• Bankalar (102): 50.000 TL
• Banka Kredileri (300): 50.000 TL

Ay sonu anapara ve faiz muhasebesi:

• Banka Kredileri (300): 5.337 TL
• Bankalar (102): 5.337 TL
• Finansman giderleri (780): 500 TL
• Bankalar (102): 500 TL

Kredi Muhasebe Kaydı Yöntemleri

İşletmenin hesabına bankadan kredi ulaştığı andan itibaren yapılan giren para, yapılan ödemeler, faizler gibi birçok farklı unsurun kaydı tutulur. Kredi muhasebesi yaparken farklı yöntemler kullanılır.

Kredi yöntemlerini incelerken 40.000 TL kredi çekmiş, aylık 2.500 TL taksit ödemesi yapan bir işletmenin rastgele rakamları kullanılmıştır.

Kredi işletmenin banka hesabına yattığı zaman:

• Bankalar (102): Borç 40.000 TL
• Kısa vadeli banka kredileri (300): Alacak 15.882,5 TL
• Uzun vadeli banka kredileri (400): Alacak 24.117,4 TL

İlk taksit ödendiğinde muhasebe:

• Kısa vadeli banka kredileri (300): Borç 1.923,8 TL
• Finansman - faiz giderleri (780): Borç 547,44 TL
• Finansman - BSMV giderleri (780): Borç 28,75 TL
• Bankalar (102): Alacak 2.500 TL

Not: BSMV muhasebe kaydı içerisinde yer verilmesi gereken bir detaydır. Kullandığınız muhasebe yöntemine göre finansman giderleri içinde ya da ayrı olarak yer verebilirsiniz. Ayrıca aylık hesaplamalara KIST faizleri de eklenmelidir.

Kredi faiz tahakkuku muhasebe kaydı yöntemi kullanarak da hesaplama yapabilirsiniz. 180, 280, 381, 481 hesaplarını takip etmeyi kolaylaştıran bir yöntemdir. Örneklerle açıklanırsa kredi banka hesabına yattığında:

• Bankalar (102): Borç 40.000 TL
• Gelecek aylara ait giderler / faiz + BSMV (180): Borç 4.117,49 TL
• Gelecek yıllara ait giderler / faiz + BSMV (180): Borç 3.382,51 TL
• Kısa vadeli banka kredileri (300): Alacak 15.882,5 TL
• Uzun vadeli banka kredileri (400): Alacak 24.117,4 TL
• Gider Tahakkukları / faiz + BSMV (381): Alacak 4.117,49 TL
• Gider Tahakkukları / faiz + BSMV (481): Alacak 3.382,51 TL

Kredinin ilk taksiti ödendiğinde:

• Kısa vadeli banka kredileri (300): Borç 1.923,8 TL
• Finansman – faiz giderleri (780): Borç 547,44 TL
• Finansman – BSMV giderleri (780): Borç 28,75 TL
• Bankalar (102): Alacak 2.500 TL
• Gider Tahakkukları / faiz + BSMV (381): Borç 576,19 TL
• Gelecek aylara ait giderler / faiz + BSMV (180): Alacak 576,19 TL

Not: Faiz gideri muhasebe kaydı için hesap koduna göre alacak ya da borç olarak kaydedilir.

KIST Faiz Hesaplaması

KIST hesaplaması Vergi Usul Kanunu (VUK) 285. maddede belirtilen şekilde yapılmak zorundadır. Mevduat ve kredi sözleşmelerine ait borçların değerleme faizi hesaplanarak alınmasını zorunlu kılar. Banka kredilerinde değerleme günü gelmeyen kredi faiz tutarları hesaplanır, değerleme günü geldiğinde gider sayılır. VUK gereği vergi beyannamesi dönemleri, geçici vergi dönemleri kredilerin değerleme günü kabul edilerek muhasebede gider yazılır.

Dönemsellik İlkesi Gereği Yapılması Gereken Muhasebe Kaydı

Kredi kullanımı muhasebe kaydı tutarken dönemsellik ilkesi dönem başlarında, BSMV ve faiz hesapları da dahil tüm ilgili yerlere işlenir. Dönem başında uzun vadeli krediler (400) ile kısa vadeli krediler (300) arasında virman yapılır. 481 – 280 ile 381 – 180 hesap kodları arasında da uzun dönemden kısa döneme virman yapılarak hesaplar aktarılır