Maaş Haczi Nedir, Nasıl İtiraz Edilir?

Maaş haczi, bireylerin belirli borçlarını ödeyememesi durumunda maaşlarının bir kısmının doğrudan kesilerek alacaklıya aktarılması ile sonuçlanan hukuki işlemdir. Uygulama, borçluların ve işverenlerin çeşitli hak ve sorumluluklarını da beraberinde getirir. Peki, maaş haczi nedir? Süreç nasıl işler? Gelin, detaylara birlikte bakalım.

Maaş Haczi Nedir?

Kişilerin borçlarını ödeyememesi durumunda alacaklıların haklarını koruyabilmek amacıyla yapılan maaş haczi, icra takibi sürecinde sıkça karşılaşılan yöntemlerden biridir. Bu yöntemle, borçlunun maaşına belirli bir oran dahilinde erişilerek borcun tahsil edilmesi sağlanır. Maaş kesintisi oranı ise yasal düzenlemelerle belirlenir. Genellikle maaşın dörtte birini geçmez. Ancak borcun türüne ve miktarına bağlı olarak maaş kesintisi oranı değişiklik gösterebilir. Örneğin; nafaka borçlarında kesinti oranı daha yüksek olabilir.

Maaş haczi, borçlunun gelirinin bir kısmını koruyarak alacaklıların haklarını güvence altına alan bir uygulamadır. Dolayısıyla borçlunun temel yaşam giderlerini karşılayabilmesi için gerekli olan kısım haczedilemez. Sürecin yasal çerçeveler içinde yürütülmesi, tarafların herhangi bir mağduriyet yaşamaması açısından son derece önemlidir.

Maaşa Ne Kadar Haciz Konur?

Mevcut uygulamaya göre, İcra ve İflas Kanunu uyarınca maaş haczi, çalışanın net maaşının dörtte birini (yüzde 25) aşamaz. Net maaş, vergiler ve SGK kesintileri düşüldükten sonra kalan tutardır.

Örneğin; bir çalışanın net maaşı 40.000 TL ise, en fazla 10.000 TL’si haciz için kesilebilir. Kalan 30.000 TL çalışana ödenmeye devam eder.

Maaş Haciz Sisteminde Düzenleme

Yakın zamanda gündeme gelen bir yasa teklifi ile maaş haciz sisteminde önemli değişiklikler öngörülüyor. Meclis’e sunulacak düzenleme ile birlikte, maaşlardan yapılabilecek haciz oranı yüzde 25 sınırından çıkarılarak, gelire göre yüzde 60’a kadar yükseltilebilecek.

Bu değişiklik, düşük gelirli çalışanları korumayı amaçlarken, özellikle yüksek maaşlı çalışanların gelirlerinde daha yüksek haciz oranlarının uygulanmasına neden olacak. Uzmanlar, bu düzenlemenin borç yönetiminde yeni riskler yaratabileceğine dikkat çekiyor.

Gelire Göre Haciz Oranları

Tasarı yasalaşırsa, maaş haczi sabit yüzde 25 yerine gelire göre değişen oranlarla uygulanacak. Önerilen sistem şu şekilde:

• Net asgari ücret: Gelirin 1/10’u
• Asgari ücretin 2 katı: Gelirin 1/5’i
• Asgari ücretin 3 katı: Gelirin 1/3’ü
• Asgari ücretin 5 katı: Gelirin 1/4’ü
• Asgari ücretin 7 katı: Gelirin 1/5’i
• Asgari ücretin 9 katı ve üzeri: Gelirin 1/6’sı

Örneğin, 154.728 TL net maaş alan bir çalışandan mevcut sistemde en fazla 38.682 TL kesinti yapılabiliyorken, yeni düzenleme ile bu tutar 77.364 TL’ye kadar çıkabilecek.

Maaş Haczi Nasıl Gerçekleşir?

Maaş haczi süreci, alacaklıların icra müdürlüklerine başvurmaları ile başlar. Bu süreçte alacaklılar, borcun tahsili için icra takibi talebinde bulunarak borçlunun düzenli gelirinden kesinti yapılmasını talep eder. Talebin alınması ile birlikte icra müdürlüğü tarafından borçlunun çalıştığı kuruma haciz talimatı gönderilir. Talimat, borcun tahsil edilebilmesi için gerekli olan ücret kesintisinin ne kadar olacağı, hangi hesaplara aktarılacağı gibi bilgileri içerir.

İcra müdürlüğünden gelen talimata uygun olarak işveren, borçlunun maaşından gerekli kesintiyi gerçekleştirir. Yapılan kesintiler ise icra müdürlüğü aracılığıyla alacaklılara ulaştırılır. Süreç, borç bitene kadar devam eder. Eğer borçlunun çalıştığı iş yeri değişirse yeni işverene de kesinti bilgisi iletilerek işlem sürdürülür.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta, maaştan yapılan haciz işlemlerinin yalnızca düzenli geliri olan bireyler için uygulanabilir olduğudur. Dolayısıyla sigortalı olarak çalışan veya emekli maaşı gibi sabit geliri olan borçlulara haciz işlemi uygulanabilir. Düzenli geliri olmayan ya da gündelik işlerle gelir elde eden bireylerin kazançlarına haciz konulması mümkün değildir.

Serbest meslek sahipleri ya da kendi işini yapan bireyler için bu tür bir kesinti işlemi uygulanamaz. Böyle bir durumda alacaklıların tahsilat için farklı yollara başvurması gerekir. Bu yüzden düzenli gelir kriteri, maaş haczi işlemlerinin uygulanabilirliğini belirleyen en önemli faktörlerden biridir.

Maaşa Birden Fazla Haciz Konur mu?

Birden fazla alacaklının maaşa haciz koydurması mümkündür. Ancak Türk hukukunda “sıra sistemi” uygulanır:

• İlk gelen haciz talebi öncelikli olarak işleme alınır.
• Daha sonraki hacizler sıraya girer ve önceki haciz bitene kadar bekletilir.
• Her bir haciz için maaşın yalnızca 1/4’ü kesilebilir. Toplam kesinti oranı hiçbir durumda bu sınırı aşamaz.

Hangi Maaşlar Haczedilemez?

Kanuna göre bazı gelirler haczedilemez. Bunlar arasında:

• İş kazası ve meslek hastalığı tazminatları,
• Geçici iş göremezlik ödeneği bulunur.

Bu tür gelirler, borçlunun yaşamını sürdürmesi için tamamen koruma altına alınmıştır.

Maaş Haczi Sürecinde İşverenin Sorumlulukları

Haciz sürecinde işverenlerin yasal olarak yerine getirmesi gereken birtakım sorumlulukları bulunur. İcra müdürlüklerinden gelen talimatlara uygun olarak hareket ederek borçlunun maaşından belirtilen oranda kesinti yapmak işverenin maaş haczi sorumlulukları arasındadır.

İcra müdürlüğü tarafından gönderilen talimat işverene ulaştıktan sonra işverenin kesinti işlemine başlaması yasal bir zorunluluktur. İşveren belirlenen kesinti oranını aşmamalı, borçlunun temel haklarını ihlal edecek herhangi bir işlemden kaçınmalıdır. Ayrıca bu süreçte işveren gizlilik çerçevesi içinde hareket etmeli, maaş haczi bilgilerini yalnızca yetkili kişilerle paylaşmalıdır.

Eğer borçlu başka kuruma geçtiyse önceki işveren durumu icra müdürlüğüne bildirerek yeni işverene bilgi aktarılmasını sağlamalıdır. İşverenlerin süreç içerisindeki sorumluluklarını yerine getirmemesi durumunda yasal yaptırımlarla karşılaşabileceği unutulmamalıdır.

Maaş Haczi İtiraz Süreci Nasıl İşler?

Alacaklının haciz işlemi talep etme hakkı olduğu gibi borçlunun da haciz işlemine itiraz etme hakkı bulunur. Öncelikle borçlu kişi haciz işleminin dayandığı hukuki gerekçeyi veya kesinti oranını doğru bulmuyorsa durumu yazılı şekilde ilgili icra müdürlüğüne bildirmelidir. Sürecin yasal çerçevede ilerlemesini güvence altına almak için sahip olunan hakların bilinmesi önemlidir. Hukuka aykırı bir haciz işleminin durdurulması veya kesinti oranının tekrar değerlendirilmesini talep etme gibi hususlar borçlunun hakları arasındadır.

Maaş haczi itiraz süresi, tebligatın borçluya ulaşmasından itibaren işlemeye başlar. İtirazın genellikle 7 gün içinde yapılması gerekir. İtiraz, belirtilen sürede yapılmazsa haciz işlemleri kesintisiz şekilde devam eder. İcra müdürlüğü yapılan itirazı değerlendirir, gerekli görürse süreci geçici olarak durdurarak inceleme başlatır.

Maaş Haczi İtirazı İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Haciz işlemlerine itiraz etmek isteyen borçluların yasal prosedürlere uygun şekilde başvuru yapabilmeleri için bazı belgeleri hazırlamaları gerekir. Maaş haczi itiraz dilekçesi, bu sürecin en önemli adımlarından biridir. İtirazın kabul edilerek değerlendirme sürecinin başlaması için dilekçeyle birlikte diğer destekleyici belgelerin de eksiksiz olarak sunulması önemlidir. İşte, itiraz için gerekli belgeler:

Kimlik Fotokopisi: İtirazda bulunacak kişinin kimlik bilgilerini doğrulayan resmi belgenin mutlaka olması gerekir.

İtiraz Dilekçesi: Borçlunun, haciz kararına neden itiraz ettiğini açıklayan dilekçesinde, itiraz gerekçeleri ve yasal dayanaklar ayrıntılı şekilde ifade edilmelidir.

İcra Dosya Numarası: Dosya takibi için gerekli olan numaradır. İcra müdürlüğü, dosya numarası olmadan işlemleri değerlendirmez.

Tebligat Belgesi: Borçlunun haciz kararıyla ilgili bilgilendirildiğini kanıtlayan resmi tebligat belgesidir. Tebligat belgesi, başvurunun zamanında yapıldığını göstermek açısından önemlidir.

Maaş Haczi İtirazının Sonuçları

İtirazın sonuçları, borçlunun sunduğu belgeler ve itirazın gerekçeleri doğrultusunda farklılıklar gösterebilir. Eğer itiraz haklı bulunursa icra müdürlüğü haciz işlemini geçici olarak durdurarak süreci yeniden değerlendirmeye alabilir. İnceleme sonucunda haciz işlemi tamamen iptal edilebilir ya da borç miktarı ve kesinti oranına ilişkin düzeltmeler yapılabilir. İtiraz reddedildiği takdirde ise maaş kesintisi işlemleri aynı şekilde sürdürülür.

Borçlunun, borcunu ödeyebilmesi için maaşından kesinti yapılmaya devam edilir. Ancak alternatif olarak borçla ilgili farklı hukuki yollara başvurmak da düşünülebilir. Maaş haczi, borçlunun ve alacaklının haklarının korunması açısından yasal çerçevede dikkatle yürütülmesi gereken bir süreçtir. Böyle durumlarla karşılaştığınızda hukuki destek almak hem haklarınızı korumanıza hem de sürecin sorunsuz ilerlemesine yardımcı olur.