Çan Eğrisi Olan Üniversiteler

Üniversite öğrencilerinin derslerdeki başarılarını etkileyen en önemli unsurlardan biri yalnızca sınavlardan alınan puanlar değil, aynı zamanda bu puanların nasıl değerlendirildiğidir. Türkiye’de birçok üniversitede, başarı değerlendirme sistemi olarak çan eğrisi adı verilen özel bir yöntem uygulanmaktadır. Peki çan eğrisi nedir? Hangi üniversiteler çan eğrisi sistemini kullanıyor? Avantajları ve dezavantajları nelerdir? Tüm detaylar bu yazıda…

Çan Eğrisi Nedir?

Çan eğrisi, bir grup öğrencinin sınavdan aldığı notların normal dağılımına göre değerlendirildiği istatistiksel bir yöntemdir. Diğer bir deyişle, öğrenciler sınıf arkadaşlarının başarı düzeyine göre notlandırılır.

Bu sistemde, sınıfın ortalama puanı eğrinin tam ortasına yerleştirilir ve öğrencilerin aldığı diğer notlar bu ortalamanın sağına ve soluna doğru bir dağılım gösterir. Bu dağılım sonucunda, AA, BA, BB, CB, CC, DC ve FF gibi harf notları belirlenir.

Örneğin:

• Sınıfın ortalaması 60 ise ve çan eğrisi uygulanıyorsa, 60 alan öğrenci “CC” notunu alabilir.
• 40 alan bir öğrenci “DC” veya “CB” ile geçebilirken,
• 80 alan bir öğrenci, sınıf ortalaması çok yüksekse, “BB” alabilir.

Üniversite Rehberi

Çan Eğrisi Ne Zaman ve Nerede Uygulanır?

Çan eğrisi sistemi genellikle:

• Ara sınav (vize),final ve bütünleme sınavlarında
• Kalabalık sınıflarda
• Zor derslerde
• Uzaktan eğitimde (örneğin AÖF’de)
  kullanılmaktadır.

Sistemin uygulanıp uygulanmaması üniversitenin genel yönetmeliği, bölüm politikaları veya dersin hocasının kararı ile belirlenebilir. Bu nedenle aynı üniversitede bazı derslerde çan eğrisi uygulanırken, bazı derslerde mutlak not sistemi geçerli olabilir.

Bu da ilginizi çekebilir:Üniversite Çan Eğrisi Nasıl Hesaplanır? 2025

Çan Eğrisi Olan Üniversiteler Listesi 2025

Aşağıda Türkiye’de çan eğrisi sistemini uygulayan bazı üniversitelerin güncel listesi yer almaktadır:

1. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)

ODTÜ, çan eğrisi sistemi konusunda en sık anılan üniversitelerden biridir. Özellikle mühendislik ve fen bölümlerinde bu sistem yaygın şekilde kullanılır.

2. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)

İTÜ’de de birçok fakültede çan eğrisi aktif olarak uygulanmaktadır. Bu durum, özellikle kalabalık sınıflarda değerlendirme adaleti sağlamak için tercih edilmektedir.

3. Gazi Üniversitesi

Ankara merkezli bu köklü üniversitede bazı bölümlerde çan eğrisiyle notlandırma yapılmaktadır. Ancak uygulama dersi veren akademisyenin tercihine göre değişebilir.

4. Süleyman Demirel Üniversitesi

SDÜ’de ders bazlı olarak çan eğrisi uygulanabilir. Her fakülte ve hatta her ders için farklı uygulama politikaları olabilir.

5. İstanbul Üniversitesi

Türkiye’nin en eski üniversitelerinden olan İstanbul Üniversitesi, bazı fakültelerinde ve derslerinde çan eğrisi sistemini sürdürmektedir.

6. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ)

KTÜ'de de belli başlı bölümlerde çan eğrisi kullanılmaktadır. Özellikle temel bilimlerde yaygın olduğu bilinmektedir.

7. Bartın Üniversitesi

Çan eğrisi sistemi, özellikle zorluk seviyesi yüksek olan derslerde geçme oranlarını dengelemek için kullanılır.

8. Kırıkkale Üniversitesi

Bazı bölümlerde ve akademisyenlerin inisiyatifiyle çan eğrisi sistemi tercih edilmektedir.

9. Kocaeli Üniversitesi

Çan eğrisi ders bazlı uygulanmakla birlikte, genel eğilim olarak birçok öğretim görevlisi tarafından tercih edilmektedir.

10. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Özellikle mühendislik ve fen bilimleri gibi sayısal ağırlıklı bölümlerde çan sistemi kullanılmaktadır.

11. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi

Bu üniversitede de notlar çoğunlukla çan eğrisine göre dağıtılmakta ve sınıf ortalaması belirleyici rol oynamaktadır.

Çan Eğrisi Olmayan Üniversiteler

Bazı üniversiteler, öğrencilerin bireysel başarılarını daha adil bir şekilde yansıtmak amacıyla mutlak değerlendirme sistemini kullanmaktadır. Bu sistemde, örneğin 60 puan alan her öğrenci dersten geçer; sınıf ortalaması dikkate alınmaz. Bu tarz sistemler genellikle:

• Bazı vakıf üniversiteleri
• Yeni kurulan devlet üniversiteleri
• Sanat ve sağlık bölümlerinde
  tercih edilmektedir.

Çan Eğrisinin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları

• Sınıf ortalaması düşükse, düşük not alan öğrenciler bile geçebilir.
• Zor derslerde adil not dağılımı sağlanabilir.
• Öğrenciler arasında sıralama yapılması kolaylaşır.
• Bazı derslerde kolay AA almak mümkündür (örneğin: 65 puan ile AA).

Dezavantajları

• Yüksek puanla bile dersten kalınabilir (sınıf ortalaması çok yüksekse).
• Sosyal rekabet artar, öğrenciler notları paylaşmak istemeyebilir.
• Hedef belirlemek zordur, çünkü geçme notu sınav sonrası ortaya çıkar.
• Akademisyen inisiyatifi büyük rol oynar, bu da belirsizlik yaratır.

1. ODTÜ’de çan eğrisi var mı?
Evet, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde birçok bölümde çan eğrisi sistemi uygulanmaktadır.

2. İTÜ’de çan sistemi kullanılıyor mu?
Evet, İstanbul Teknik Üniversitesi de çan eğrisi uygulayan köklü üniversitelerden biridir.

3. Çandan kalırsak ne olur?
Çan uygulanan derslerde sınıf ortalamasının altında kalınırsa, öğrenci dersten kalır ve dersi tekrar alması gerekir.

4. AÖF'de çan eğrisi var mı?
Evet, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi (AÖF),sınav sonuçlarını çan eğrisi sistemine göre değerlendirir.

5. Çan eğrisi nasıl hesaplanır?
Her üniversitenin sistemi farklılık göstermekle birlikte, temel olarak sınıfın ortalama puanı belirlenir ve standart sapma ile birlikte harf notları dağıtılır.

Çan eğrisi sistemi, özellikle akademik rekabetin yüksek olduğu üniversitelerde adil not dağılımı sağlamak için kullanılan önemli bir araçtır. Ancak her sistem gibi bu da öğrenciler için hem avantajlar hem de dezavantajlar barındırır. Üniversite ve bölüm tercih ederken, not sistemi hakkında bilgi sahibi olmak, akademik planlamanızı daha bilinçli yapmanızı sağlar.