Grev Nedir? Grev Kırıcılığı Nedir?

Çalışanların yıllar süren mücadelesi sonucunda elde ettiği en temel haklardan biri grev hakkıdır. Grev, sadece iş bırakmak değildir; emeğin ve hak arayışının güçlü bir ifadesidir. Ancak çalışanların bu meşru hakkına karşı geliştirilen en yaygın saldırı biçimi ise grev kırıcılığıdır. Bu yazımızda grev nedir, grev kırıcılığı ne anlama gelir, yasal düzenlemeler ne diyor ve gerçek hayatta işçiler hangi engellerle karşılaşıyor gibi sorulara yanıt veriyoruz.

Grev Nedir?

Grev, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’na göre şöyle tanımlanır:

“İşçilerin, topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacıyla aralarında anlaşarak veyahut bir kuruluşun aynı amaçla topluca çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmalarıdır.”

Grev Türleri Nelerdir?

Kanuni Grev

Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde uyuşmazlık çıkması durumunda, işçilerin sosyal ve ekonomik haklarını korumak amacıyla yasaya uygun biçimde yapılan grevlerdir.

Kanuni grev kararı, uyuşmazlık tutanağının tebliğinden itibaren 6 iş günü geçmeden alınamaz.

Kanun Dışı Grev

Yasada öngörülen prosedürler izlenmeden yapılan grevlerdir.

Ayrıca siyasi grev, genel grev, dayanışma grevi, iş yavaşlatma veya işyeri işgali de kanun dışı sayılır.

Grevde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Grev kararı, yetkili sendika tarafından alınmalıdır.

Grev kararı işverene bildirildikten sonra uygulanabilir.

Grev süresince işverenin yeni işçi alması veya mevcut işçileri grevdeki işçilerin yerine çalıştırması yasaktır.

Bu da ilginizi çekebilir: Lokavt Nedir? Grev ve Lokavt Arasındaki Farklar

Grev Kırıcılığı Nedir?

Grev kırıcılığı, işçilerin grev hakkını etkisiz hale getirmek amacıyla uygulanan yasa dışı yöntemlerin genel adıdır. En sık karşılaşılan grev kırıcılığı örnekleri şunlardır:

• Grevdeki işçilerin yerine dışarıdan işçi getirmek
• Greve katılmayan işçileri grevdeki işçilerin pozisyonlarında çalıştırmak
• Grevci işçileri yıldırmak, baskılamak, ücretsiz izne çıkarmak
• Grev yapan işçilere karşı devlet gücünü kullanarak cezai yaptırımlar uygulamak

Yasalara Göre Grev Kırıcılığı Yasaktır

2822 Sayılı Kanun’un 43. maddesi açıkça belirtir:

“İşveren, kanuni bir grev süresince grevde bulunan işçilerin yerine hiçbir surette daimi veya geçici olarak başka işçi alamaz veya başkalarını çalıştıramaz. Greve katılmayan işçileri ancak kendi işlerinde çalıştırabilir.”

Bu da ilginizi çekebilir: 50 Yaş Üzeri İşçinin Yıllık İzni Kaç Gündür?

Neden Grev Hakkı Savunulmalı?

• Grev, işçinin üretimden gelen gücünü kullanarak haklarını arama yoludur.
• Grev hakkı olmadan sendikalı olmak anlamını yitirir.
• Grev kırıcılığı yasalara aykırı olduğu kadar toplumsal vicdana da aykırıdır.
• Hak arayan işçilerin sindirilmesi tüm toplumu sessizliğe mahkûm eder.

İşçilerin anayasal hakkı olan grev, yalnızca bir iş bırakma eylemi değil; adalet, eşitlik ve insan onurunun savunusudur. Grev hakkının yok sayılması ya da engellenmesi, demokrasinin ve sosyal barışın zedelenmesi anlamına gelir. Grev kırıcılığına karşı mücadele, sadece işçilerin değil, herkesin görevidir.

Grev ne zaman kanuni olur?
Toplu iş sözleşmesi sürecinde anlaşmazlık çıktıktan sonra 6 iş günü içinde, yetkili sendika tarafından alınan ve ilan edilen grevler kanuni grevdir.

İşveren grevdeki işçinin yerine başkasını çalıştırabilir mi?
2822 Sayılı Kanun’a göre bu durum yasaktır ve suç teşkil eder.

Grev kırıcılığı yapan işverene ceza veriliyor mu?
Teoride evet. Ancak uygulamada bu konuda yeterli denetim ve yaptırım eksikliği mevcuttur.

Devlet yetkilileri grev kırıcılığına müdahale eder mi?
Yasal olarak etmeleri gerekir; ancak birçok vakada işçilerin değil, patronların tarafında yer aldıkları görülmektedir.

Grevdeki işçiler hak kaybına uğrar mı?
Yasal grev süresince işçinin iş sözleşmesi askıya alınır ama işten çıkarılamaz. Bu süreçte dayanışma fonları veya sendika destekleri devreye girebilir.