Kooperatif Nedir, Nasıl Kurulur? (2025 Güncel Rehber)

Türkiye’de girişimcilik ve toplumsal dayanışma modelleri arasında önemli bir yere sahip olan kooperatifler, hem ekonomik hem de sosyal fayda sağlayan yapılarıyla öne çıkıyor. Özellikle kadın girişimciler ve küçük üreticiler için güçlü bir alternatif oluşturan kooperatifler, düşük maliyetle kurulabilmesi ve vergi avantajlarıyla da dikkat çekiyor. Peki kooperatif nedir, nasıl kurulur, hangi belgeler gereklidir ve vergi muafiyetleri nelerdir? İşte adım adım 2025 yılı güncel kooperatif kurma rehberi…

Kooperatif Nedir?

Kooperatif, benzer ekonomik, sosyal veya kültürel ihtiyaçları olan kişilerin bir araya gelerek kurduğu tüzel kişiliğe sahip işletmelerdir. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa göre sermaye şirketleri arasında yer alan kooperatifler, kar amacı gütmekten ziyade dayanışma, gönüllülük ve toplumsal fayda odaklı çalışır.

Kooperatifler; üretimden eğitime, taşımacılıktan tüketime kadar birçok alanda faaliyet gösterebilir. Türkiye’de kooperatiflerin kuruluş ve işleyiş esasları 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile düzenlenmiştir.

Kooperatif Şirket Kaç Kişi ile Kurulur?

Bir kooperatif şirketi kurmak için en az 7 gerçek veya tüzel kişi gereklidir. Her bir ortağın en az bir pay taahhüt etmesi zorunludur. Pay değeri 100 TL’dir ve taahhüt edilen payların %25’i tescilden önce, geri kalanı ise 24 ay içinde ödenmelidir.
Kooperatiflerde asgari sermaye sınırı bulunmaz, bu da kuruluş maliyetini düşürür.

Kooperatif Şirketin Temel Özellikleri

Kadın Kooperatifi Nedir?

Kadın kooperatifi, ortaklarının çoğunluğu kadınlardan oluşan ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 93. maddesi kapsamında kurulan özel bir kooperatif türüdür. Kadın kooperatifleri, tıpkı diğer kooperatifler gibi yasal statüye sahiptir ancak devlet tarafından bazı teşvik ve muafiyetlerden yararlanır.

Kadın kooperatifleri kuruluş aşamasında:

• Sicil gazetesi ilanı ücreti ödemez,
• Tescil, oda kayıt ve aidat ücretlerinden muaftır.

Bu tür kooperatifler, özellikle kadın istihdamını artırmak ve yerel üretimi desteklemek amacıyla kurulmaktadır.

Kooperatif ile Şirket Arasındaki Farklar

Kooperatifler ve ticari şirketler arasındaki en büyük fark, kuruluş amaçları ve yönetim biçimidir:

Kooperatif Nasıl Kurulur? (Adım Adım Kuruluş Rehberi)

Kooperatif kurmak isteyen girişimcilerin, öncelikle MERSİS sistemi üzerinden ana sözleşmeyi oluşturması gerekir. Ardından aşağıdaki belgelerle birlikte ticaret sicil müdürlüğüne başvuru yapılır:

Gerekli Belgeler:

1. Ana sözleşme (6 adet)
2. Kurucu ortakların kimlik bilgileri
3. Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin adli sicil belgeleri
4. Sermayenin ¼’ünün yatırıldığını gösteren banka dekontu
5. Kurucu üyelerin taahhütnameleri
6. Denetim kurulu üyelerinin diploma veya öğrenim belgeleri
7. Faaliyet konusuna göre ek belgeler

Başvuru onaylandıktan sonra kooperatif ticaret siciline tescil edilir ve kuruluş Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilir. Ayrıca KOOP-BİS (Kooperatif Bilgi Sistemi)’ne kayıt zorunludur.

Kooperatiflerin Vergi Yükümlülükleri

Kooperatifler, tıpkı diğer sermaye şirketleri gibi Kurumlar Vergisi, KDV, Geçici Vergi, Damga Vergisi ve Stopaj ödemekle yükümlüdür. Ancak bazı özel şartları sağlayan kooperatifler kurumlar vergisinden muaf tutulabilir.

Kooperatiflerde Kurumlar Vergisi Muafiyet Şartları

Aşağıdaki koşulları sağlayan kooperatifler kurumlar vergisi ödemez:

• Ortaklar sermaye üzerinden kar payı almaz.
• Yönetim kuruluna kazançtan pay verilmez.
• Yedek akçeler ortaklara dağıtılmaz.
• Faaliyet yalnızca ortaklarla yürütülür.
• Yapı kooperatiflerinde arsa tapusu ve yapı ruhsatı şirket adına kayıtlıdır.

Bu şartlar 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4/k maddesinde belirtilmiştir.

Kooperatiflerde Hisse Devri Nasıl Yapılır?

Kooperatif hissesi, devir sözleşmesi ile devredilebilir.
Devralan kişi, yönetim kurulunun onayıyla ortaklığa kabul edilir ve gerekli ödemeleri yaptıktan sonra işlem ticaret siciline tescil edilir.

Kooperatif Şirketi, Şirket Ortağı Olabilir mi?

Evet. Kooperatifler, kendi amaçlarıyla uyumlu faaliyet gösteren başka şirketlerin ortağı olabilir. Aynı şekilde tüzel kişiler de kooperatif ortağı olabilir.

Sonuç: Kooperatif Kurmak Neden Avantajlı?

Kooperatifler; düşük maliyetle kurulabilmesi, demokratik yönetim anlayışı, vergi avantajları ve toplumsal katkı sağlayan yapısıyla Türkiye’de girişimcilik açısından önemli bir alternatif sunar.
Özellikle kadın kooperatifleri, yerel kalkınma ve sosyal dayanışma açısından ülke ekonomisine ciddi katkı sağlamaktadır.

Bu da ilginizi çekebilir:

Geri Dönüşüm Tesisi Nasıl Kurulur?

Web Sitesi Nasıl Kurulur?

Limited Şirket Nasıl Kurulur?

Yabancı Ortaklı Şirket Nasıl Kurulur?

Şirket Nedir Nasıl Kurulur - Kapsamlı Rehber

Anonim Şirket Nasıl Kurulur? - Tek Kişilik Anonim Şirket Nasıl Kurulur?

C-Corporation (C-Corp) Nedir? Nasıl Kurulur?

Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur?

İnternet Üzerinden Online Şirket Nasıl Kurulur?